ΠΟΙΗΣΗ,ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ....ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ

«Από τη λογοτεχνία και τα Μαθηματικά ζητάμε το ίδιο πράγμα»

Η λογοτεχνία και τα μαθηματικά φαίνεται να είναι δύο συμπληρωματικά οχήματα για να φτάσει κανείς στον ίδιο προορισμό, στην αναζήτηση, δηλαδή, και την εξερεύνηση του άγνωστου, του ακατανόητου.

ένα κοινό στοιχείο των ποιητών και των μαθηματικών είναι ότι μας βοηθούν να βάλουμε τάξη στο χάος,

΢υχνά η λογοτεχνία και κυρίως η ποίηση κάνει χρήση μαθηματικών εννοιών για να σκιαγραφήσει ή να περιγράψει καταστάσεις, συναισθήματα, χαρακτήρες και τα μαθηματικά χρησιμοποιούν το ρυθμό για να βοηθήσουν τη μνήμη να συγκρατήσει ορισμένα αριθμητικά γεγονότα.

Σέλος, τα στοιχεία της έκπληξης, της ανατροπής, της περιπέτειας, του μυστηρίου, αλλά και του εξωπραγματικού ή του παράλογου σε ένα κείμενο μαθηματικής λογοτεχνίας μπορεί να κάνει τα μαθηματικά πιο ελκυστικά για τους μαθητές και συμβάλλει στο να διαμορφώσουν οι μαθητές θετικά συναισθήματα και στάσεις απέναντι σε ένα γνωστικό αντικείμενο που τις περισσότερες φορές προκαλεί φόβο και άγχος στους μαθητές.

Το ταξίδι αυτό μας προσέφερε την μοναδική τύχη να ανακαλύπτουμε σιγά - σιγά τόπους της ιστορίας μας, τη λαλιά μας, την παράδοσή μας, ακόμα την ποιητική μας ματιά μέσα στο ανεξάντλητο ποίημα.

Στην συλλογή του : "Ο μικρός Ναυτίλος"  ο ποιητής παρατηρεί το Αιγαίο και φτάνει στα αφηρημένα γεωμετρικά σχήματα. Η γεωμετρία του Ευκλείδη γίνεται ποίηση :

" Θα αλλάξουν όλα μια μέρα κι εμείς μαζί τους θα αλλάξουμε , αλλά η φύση μας άνεπανόρθωτα θα είναι χαραγμένη πάνω στη γεωμετρία που καταφρονήσαμε στον Πλάτωνα.Και μέσα σ΄αυτήν όταν σκύψουμε , όπως σκύβουμε καμμιά φορά πάνω στα νερά του νησιού μας , θα βρίσκουμε τους ίδιους καστανούς λόφους , όρμους και κάβους , τους ίδιους ανεμόμυλους και τις ίδιες ερημοκκλησιές , τα σπιτάκια που ακουμπάνε το ΄να στο άλλο και τα αμπέλια που κοιμούνται. Σα μικρά μικρά παιδια τους τρούλους και τους περιστερώνες.

" Ας είναι καλά ο εκάστοτε γεωμέτρης ποιητής

που ΄χει κερδίσει τον στέφανο του ανέμου"

" ... και τα σχήματα όλα καθαρογραμμένα μέσ΄ στα φρούτα ο κύκλος , το τετράγωνο , το τρίγωνο και ο ρόμβος όπως τα βλέπουν τα πουλιά ,να γίνει απλός ο κόσμος.

 ΕΛΥΤΗΣ

 Ας αρχίσουμε με τον Οδυσσέα Ελύτη, ο οποίος έχει μετατρέψει σε ποίηση βασικές μαθηματικές έννοιες και ιδέες. Στο δοκίμιό του «H μέθοδος του άρα» σημειώνει: «Τον καιρό που δεν καταλάβαινα τα μαθηματικά, θυμάμαι, μου λέγανε ότι δεν είχα παρά να μετατοπισθώ κατά ένα βήμα, σαν συλλογιστικός μηχανισμός, για να διατρέξω την απέραντη και συνάμα μηδαμινή απόσταση που ένιωθα να με χωρίζει απ' αυτόν τον χώρο. Και αναρωτιέμαι: μήπως θα ήταν χρήσιμο να το αντιστρέψουμε αυτό σήμερα; Και από τη μεριά τη δική μας να εξηγήσουμε στα παιδιά ότι μια διαφορετική από μέρους τους διαχείριση των στοιχείων της πραγματικότητας θα μπορούσε πάλι να τα βγάζει σε αλλιώς αυστηρά και αλλιώς αποδεικτέα μαθηματικά;» (Εν λευκώ, εκδ. Ίκαρος).

Θεωρώ απαραίτητο να παραθέσω ένα ακόμα απόσπασμα από το ίδιο δοκίμιο του Oδ. Eλύτη: «Μπαίνοντας ο εικοστός αιώνας, στο τελευταίο του τέταρτο, αισθάνομαι άστεγος και περιττός. Όλα είναι κατειλημμένα - ως και τ' άστρα. Οι άνθρωποι έχουν απαλλαγεί από κάθε παιδεία... Oι κολεγιόπαιδες λύνουν εκπληκτικές εξισώσεις με μιαν ευκολία που είναι ν' απορείς: συν, πλην, διά, επί - άρα. Tο μυστικό στη ζωή αυτή, φαίνεται, δεν είναι αν είσαι δούλος ή όχι. Eίναι να οδηγείσαι με συνέπεια σε κάποιο «άρα» και να 'χεις έτοιμη την απάντηση».

Άρα; Mήπως χρειάζεται ένα διαφορετικό «άρα» που να είναι αποτέλεσμα κάποιων «αλλιώς αυστηρών και αλλιώς αποδεικτέων μαθηματικών»; Iσως είναι ανάγκη στα παιδιά μας να διδάσκουμε μαζί με τα μαθηματικά που οδήγησαν στο «άρα» της τεχνολογίας, και κάποια «λυρικά μαθηματικά» που να οδηγούν και στο «άρα» της ευαισθησίας «που διπλασιάζει την ικανότητά σου να αντιλαμβάνεσαι τη ζωή και που αποτελεί μια πρόσβαση στο πραγματικό νόημα της ελευθερίας. Επειδή -να το πούμε κι αυτό- ελευθερία δεν είναι να κινείσαι ανεμπόδιστα στο πεδίο που σου έχει δοθεί. Να διευρύνεις αυτό το πεδίο και δη κατά τη διάσταση της αναλογίας των αισθήσεων, αυτό είναι».

ΜΑΡΙΑΝΘΗ ΤΣΙΤΣΗ